Udar mózgu u osoby starszej
Czym się różni udar niedokrwienny od wylewu? Jak rozpoznać udar? Jak udzielić pierwszej pomocy? Jak opiekować się chorym po udarze?
Istnieją dwa rodzaje udarów mózgu. Pierwszy to udar niedokrwienny, występujący w 80% przypadków, spowodowany zablokowaniem naczynia krwionośnego przez zakrzep albo zator.
Jeśli natomiast w mózgu pęknie jakieś naczynko i dojdzie do krwotoku, mamy do czynienia z udarem krwotocznym, czyli wylewem.
Gdy krew przepływa przez mózg w nieprawidłowy sposób, nie może dostarczyć mu odpowiedniej ilości tlenu. Może dojść wtedy do poważnego uszkodzenia mózgu. Ryzyko udaru wzrasta z wiekiem.
Objawy udaru mózgu
Objawów udaru jest wiele, czasami pierwszymi symptomami są silny ból głowy albo zaburzenia przytomności, którym mogą towarzyszyć nudności i wymioty.
Możemy podejrzewać udar mózgu, jeśli zaobserwujemy następujące objawy:
- zaburzenia widzenia w jednym oku lub obu oczach,
- zaburzenia mowy z trudnościami w zrozumieniu słów oraz w wypowiadaniu się,
- zaburzenia chodzenia z utratą równowagi i zawrotami głowy,
- niedowład lub porażenie mięśni twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała,
- „znieczulenie” twarzy, ręki i/lub nogi, najczęściej po jednej stronie ciała,
- silny ból bez znanej przyczyny.
Objawy udaru mogą się różnić u poszczególnych osób. Zależą one od miejsca uszkodzenia w mózgu oraz jego rozległości. Bywa, że udar mózgu jest bezbolesny. Jego szybkie rozpoznanie zwiększa szanse późniejszego leczenia.
Pierwsza pomoc
Jeśli tylko pojawi się podejrzenie udaru, natychmiast wzywamy pogotowie. Tylko w warunkach szpitalnych podopieczny może otrzymać właściwą pomoc i odpowiednie leki.
Pamiętajmy, że czas jest w tym wypadku niezwykle ważny!
Zadania opiekuna
Głównymi zadaniami opiekuna zajmującego się podopiecznym po udarze są:
- regularny, ścisły kontakt z lekarzem prowadzącym – neurologiem; zawsze przestrzegamy terminów zalecanych konsultacji specjalistycznych,
- regularne zabiegi pielęgnacyjne przy udziale pielęgniarki środowiskowej, zgodne z wymaganiami wynikającymi ze stanu ogólnego podopiecznego (pamiętamy o zachowaniu zasad profilaktyki zakażeń układu oddechowego, przeciwodleżynowej itd.),
- regularna rehabilitacja przy pomocy fizjoterapeuty; asystujemy podopiecznemu w zalecanych ćwiczeniach,
- regularna rehabilitacja logopedyczna we współpracy z terapeutą zaburzeń mowy; by osiągnąć możliwie najlepsze efekty warunkami koniecznymi są częste i regularne ćwiczenia, usprawniające aparat mowy oraz poprawiające umiejętności pisania i czytania,
- rehabilitacja i pomoc przy codziennych czynnościach; asystujemy podopiecznemu przy czynnościach, które może wykonać samodzielnie oraz zachęcamy go w razie niepowodzenia do podejmowania wielokrotnie prób ich wykonywania,
- wsparcie dla podopiecznego w zaakceptowaniu nowej, trudnej sytuacji oraz w próbach powrotu do wcześniejszych zainteresowań, a także rozwijaniu nowych, dostosowanych do aktualnych możliwości; wspólnie czytamy, oglądamy telewizję, słuchamy audycji radiowych, ułatwiamy podopiecznemu udział we wszystkich ważnych uroczystościach towarzyskich, rodzinnych, wydarzeniach kulturalnych, umożliwiamy opuszczanie domu i podróżowanie.
Opieka po udarze
Opieka domowa nad podopiecznym po udarze mózgu wiąże się ze zwróceniem szczególnej uwagi na:
- utratę niezależności – stan chorego ogranicza mu zdolność wykonywania prostych, codziennych czynności,
- utratę pozycji społecznej – podopieczny ma utrudnione kontakty towarzyskie spowodowane zaburzeniami komunikacji werbalnej, pogorszeniem funkcji poznawczych lub innymi przyczynami niezależnymi od niego,
- zmianę sytuacji rodzinnej – podopieczny ma trudności
- w zaakceptowaniu sytuacji, w której jest zależny od innych członków rodziny,
- lęk przed nawrotem choroby, pogorszeniem się obecnego stanu – razem z bliskimi stajemy przed szczególnym zadaniem, w którym ściśle współpracując z personelem medycznym oraz pracownikami socjalnymi, wspomagamy podopiecznego w ponownym osiągnięciu umiejętności codziennego funkcjonowania. Dzięki temu wysiłkowi będzie on mógł uwierzyć w możliwość poprawy, a nie pogorszenia swojej sytuacji życiowej.
Ze względu na długi czas trwania i skomplikowany charakter procesu rehabilitacyjnego musi nas, opiekunów, cechować cierpliwość, wytrwałość i wyrozumiałość.
