Cukrzyca osób starszych
Cukrzyca jest przewlekłym schorzeniem o charakterze metabolicznym, w którym na skutek niedoboru lub nieprawidłowego działania insuliny podwyższa się poziom cukru we krwi.
Typy cukrzycy
Wyróżniamy dwa podstawowe typy cukrzycy:
- Cukrzyca typu 1 – insulinozależna
- Cukrzyca typu 2 – insulinoniezależna
Cukrzyca insulinozależna
Na tę postać cukrzycy chorują najczęściej dzieci i osoby młode. Uszkodzone są komórki trzustki wytwarzające insulinę, co prowadzi do całkowitego zaniku jej produkcji. Obecnie jedynym skutecznym sposobem leczenia tego typu cukrzycy jest podawanie insuliny za pomocą wstrzyknięć podskórnych albo ciągłe podawanie przy użyciu pompy insulinowej. Brak insuliny, szczególnie po posiłku, powoduje wzrost poziomu glukozy we krwi. Stężenie poziomu cukru we krwi bada się za pomocą glukometru. Prawidłowe stężenie cukru we krwi na czczo nie powinno przekraczać 110 mg/dl (miligram na decylitr), 2 godziny po posiłku nie powinno przekraczać 140 mg/dl, natomiast przed snem powinno być niższe niż 120 mg/dl.
Cukrzyca insulinoniezależna
Jest najczęściej występującą formą tej choroby. Ta postać występuje najczęściej u osób starszych. Cierpi na nią około 80–85% wszystkich podopiecznych chorych na tę przypadłość. Przyczyną podwyższonego poziomu cukru nie jest brak insuliny, ale jej nieprawidłowe działanie w organizmie. Cukrzyca typu 2 jest chorobą przewlekłą, rozwija się niezauważalnie i przez wiele lat może pozostać niewykryta. Najczęściej chorują osoby starsze, mało aktywne fizycznie, z nadwagą lub otyłością, z nadciśnieniem tętniczym i wysokim poziomem cholesterolu.
Objawy cukrzycy
Objawami cukrzycy są:
- zwiększone pragnienie,
- częste oddawanie moczu,
- zwiększony apetyt i spożywanie dużych porcji jedzenia, bez przybierania na wadze, a nawet spadek wagi,
- świąd skóry, zmiany na skórze, trudne gojenie się ran,
- odczuwanie fizycznego osłabienia,
- zaburzenia widzenia, widzenie nieostre, trudności w czytaniu.
Zasady
Najważniejsze w pracy z podopiecznym cierpiącym na cukrzycę jest przestrzeganie diety i regularności posiłków. Bardzo istotny jest ruch na świeżym powietrzu i obniżenie masy ciała, jeśli senior ma nadwagę lub jest otyły.
Przestrzegajmy następujących zasad:
- Zmieńmy zasady żywienia (stosownie do wskazań lekarza i/lub po uzgodnieniu z rodziną podopiecznego), lub jeśli podopieczny jest już na diecie, dokładnie jej przestrzegajmy.
- Dbajmy o dietę obfitą w produkty bogate w błonnik tj. produkty pełnoziarniste (kasze, ryż, makarony), nasiona (dyni, słonecznika), orzechy, niektóre warzywa (m.in. brokuły, marchew, karczoch, brukselka, kalarepa, szpinak, pomidory) i owoce (np. śliwki, miąższ jabłek i gruszek, morele, brzoskwinie).
- Pilnujmy, aby podopieczny regularnie przyjmował leki.
- Kontrolujmy wagę ciała oraz parametry życiowe seniora.
- Uważajmy, aby w porę rozpoznać i zareagować na symptomy hipoglikemii (obniżenie poziomu cukru we krwi) oraz hiperglikemii (podwyższenie poziomu cukru we krwi).
Jak rozpoznać objawy hipo-i hiperglikemii?
W wyniku pomiaru cukru we krwi za pomocą glukometru lub obserwacji zmiany zachowania się i samopoczucia podopiecznego. Wiele osób odczuwa ostrzegawcze objawy.
Objawy hipoglikemii
Najczęstsze objawy hipoglikemii (niskiego poziomu cukru we krwi) to:
- uczucie głodu (tzw. wilczy głód),
- wzmożone pocenie,
- znużenie,
- problemy ze skupieniem uwagi, dezorientacja,
- drżenie (np. rąk),
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- bladość skóry,
- nagłe zmiany nastroju lub zachowania, np. płacz lub złość bez wyraźnego powodu,
- niezgrabne lub gwałtowne ruchy,
- zasłabnięcie.
Najczęściej do hipoglikemii dochodzi po intensywnym wysiłku fizycznym lub niespożyciu posiłku.
Jak reagować w przypadku hipoglikemii?
Najszybszym sposobem podniesienia poziomu glukozy we krwi jest przyjęcie przez podopiecznego cukru pod jakąkolwiek postacią. Mogą to być 3 tabletki glukozy (do kupienia w aptece), 2–3 kostki cukru, możemy podać herbatę albo wodę osłodzoną 2 łyżeczkami cukru lub szklankę soku pomarańczowego. Pamiętajmy, że cukier w formie kostek, tabletek czy rozpuszczany w płynie należy podać doustnie jedynie wówczas, gdy podopieczny jest przytomny.
Objawy hiperglikemii
Najczęstsze objawy hiperglikemii (podwyższonego lub wysokiego poziomu cukru we krwi) to:
- zwiększone pragnienie,
- suchość w ustach,
- oddech o kwaśnym zapachu,
- senność,
- nudności i wymioty,
- bóle głowy i w ostatnim stadium śpiączka.
W każdym przypadku hiperglikemii musimy bezzwłocznie zawiadomić lekarza!
