Pogorszenie słuchu u seniora zwiastuje kolejne problemy

Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczące epidemiologii są jeszcze bardziej niepomyślne: po 70. roku życia z niedosłuchem borykać się może nawet 75 proc. osób. Co ciekawe fizjologiczne ubytki słuchu związane z wiekiem różnią się u obu płci. Mężczyźni wcześniej niż kobiety zaczynają odczuwać dyskomfort z nimi związany.

Zaburzenia słuchu są jednym z czynników utrudniających funkcjonowanie osób starszych w społeczeństwie. Dlatego też lekarze zgodnie podkreślają, że pacjenci w wieku senioralnym powinni regularnie badać słuch. W przypadku pojawienia się pierwszych symptomów jego ubytku powinni natychmiast wdrożyć właściwe postępowanie.

„Zaburzenie czy pogorszenie słuchu jest niestety wkomponowane w proces starzenia, dodatkowo na skutek działania czynników zewnętrznych jesteśmy nieustannie eksponowani na hałas, który dodatkowo nasila problemy ze słuchem” – zwraca uwagę prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska-Tobis, lekarz-geriatra, przewodnicząca zarządu Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego.

Problemy związane z ubytkiem słuchu należą do tak zwanych dużych zespołów geriatrycznych. Oznacza to, że stanowią rodzaj patologii, która jest przyczyną niesprawności.

„Patrząc z tej perspektywy widzimy, że w sposób szczególny powinniśmy zadbać nie tylko o dobry słuch, ale również o możliwie wczesne wykrycie ewentualnych jego ubytków. Może to korzystnie wpływać na zachowanie sprawności przez pacjenta” – uważa specjalistka.

Dodatkowym problemem jest tzw. głuchota starcza (presbyacusis) uwarunkowana zmianami w uchu wewnętrznym, które są następstwem m.in. niedoborów krążeniowych, hałasu, zaburzeń przemiany materii, czy działaniem leków ototoksycznych. Dotyka ona nawet 6-10 proc. osób pomiędzy 65-75 rokiem życia.

Szybkie wykrycie ubytków słuchu u pacjenta w wieku senioralnym i podjęcie działań, które mają go poprawić ma olbrzymie znaczenie dla utrzymania osoby starszej w dobrej kondycji psychicznej i aktywności społecznej. Brak odbierania bodźców słuchowych sprawia bowiem, że seniorzy przestają być aktywni. To z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń poznawczych i zaburzeń pamięci. Ale przede wszystkim utrudnia, a nawet uniemożliwia codzienną komunikację międzyludzką.

„Problemy ze słuchem osób starszych powodują, że seniorzy często wycofują się z aktywności społecznej, nie uczęszczają na spotkania towarzyskie, nie chcą przebywać wśród ludzi, ponieważ boją się, że zostaną niezrozumiani i przez to odrzuceni”– mówi prof. Piotr H. Skarżyński dyrektor Światowego Centrum Słuchu.

U osób starszych cierpiących na niedosłuch, aż dwukrotnie zwiększa się ryzyko depresji. Problemy ze słuchem prowadzą do wyobcowania, izolacji, osamotnienia, a tym samym do spadku jakości życia i frustracji. Według danych naukowców ze Stanów Zjednoczonych koszty leczenia psychiatrycznego tej grupy osób są wyższe, niż leczenia otolaryngologicznego.

„Rozwój cywilizacji jest szybki, a co za tym idzie narażenie na hałas coraz większe. Nasz słuch degeneruje się szybciej, niż jeszcze 50 lat temu. W związku z tym kiedyś problemy ze słuchem dotyczyły w szczególności osób w wieku 70-80 lat, a w tej chwili problem ten dotyka coraz młodszych grup osób” –zwraca uwagę specjalista.

Wczesne wykrywanie wad słuchu daje szansę zareagowania i rozpoczęcia leczenia, które ułatwi sprawne funkcjonowanie w każdej sferze życia i zapewni wydłużenie sprawności.

„W wieku senioralnym problemy ze słuchem są powszechne. Na szczęście współczesne metody chirurgiczne i technologiczne pozwalają pomóc prawie każdemu pacjentowi z niedosłuchem niezależnie od tego, co jest jego przyczyną – uszkodzenia ucha zewnętrznego, środkowego czy wewnętrznego. Dzięki nim wiele osób z niedosłuchem może nie tylko znów dobrze słyszeć, ale także komunikować się i pozostawać w pełnej aktywności przez długie lata” – mówi prof. Henryk Skarżyński.

Warto pamiętać, że przedłużanie życia w niedosłuchu istotnie pogarsza u seniorów rozumienie mowy, a co za tym idzie także funkcjonowanie w codziennym życiu.

Trzeba zwrócić uwagę na to, że seniorzy mogą być nieświadomi łagodnego lub umiarkowanego niedosłuchu z uwagi na jego podstępny początek i progresję albo niezauważalność w cichym środowisku. Jedynie około 20% osób powyżej 65. r.ż. z umiarkowanym lub głębokim niedosłuchem uważa siebie za osoby z upośledzeniem słuchu. Wielu sądzi, że niedosłuch nie jest stosownym wskazaniem dla interwencji lekarskiej.

Geriatrzy zwracają też uwagę na inny, dość zaskakujący dla zdrowych osób problem.

„Zdarza się, że osoby, które przez dłuższy czas próbują funkcjonować bez aparatu słuchowego, w momencie kiedy go otrzymują nie są w stanie go zaakceptować i trudno im się jest na nowo przyzwyczaić do życia w świecie dźwięków. Dlatego tak ważna jest regularna ocena słuchu i wczesna diagnozy niedosłuchu. Zwiększa to bowiem szansę na wczesne protezowanie aparatem słuchowym” – podkreśla prof. Wieczorowska-Tobis.

Nie ma standardu kiedy należy wykonywać pierwsze badania słuchu jednak lekarze sugerują, aby robić to między 55. a 59. rokiem życia, bo to moment, uważany za tzw. przedpole starości. Jeżeli badanie audiometryczne nie wykaże nic niepokojącego, kolejne badanie należy powtórzyć za 5 lat.