Polski Dzień Transplantacji – jak opiekować się chorym po wyjściu ze szpitala?

Po wypisie ze szpitala pacjent zostaje przewieziony do domu, gdzie odbywa się ostatni etap rekonwalescencji po operacji. Jest to niezwykle ważny czas dla osób po przeszczepach ze względu na możliwość pojawienia się niebezpiecznych powikłań. Najlepiej wcześniej przygotować się do tego etapu powrotu do zdrowia, który często wymaga pomocy innych. Jeżeli rodzina nie jest w stanie zapewnić choremu kompleksowej opieki, należy wynająć opiekunkę, która odpowiednio zajmie się wszystkimi jego potrzebami.

Przed wypisaniem ze szpitala pacjent lub jego opiekunowie powinni zostać poinstruowani jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi i tętno. Pomiaru należy dokonywać dwa razy dziennie, a wyniki zapisywać w karcie pacjenta i okazywać na kontrolach lekarskich. W przypadku opieki nad osobami starszymi należy pamiętać, że normy ciśnienia skurczowego i rozkurczowego są inne niż u młodszych chorych. Temperaturę trzeba koniecznie sprawdzać za każdym razem, kiedy pacjent czuje się osłabiony, ma dreszcze lub dolegliwości bólowe. Podwyższona temperatura ciała jest zwykle pierwszym objawem zakażenia lub odrzucania przeszczepu. W przypadku, kiedy temperatura ciała przewyższa 38°C przez okres dłuższy niż 24 godziny należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem domowym, pamiętając przy tym, że bez zgody lekarza z ośrodka transplantacyjnego nie można podawać choremu żadnych leków.

Nerki są najczęściej przeszczepianym narządem w Polsce. W 2016 roku ten narząd został implantowany 1028 biorcom. Dla porównania, transplantacji płuc wykonanych zostało zaledwie 35. Po przeszczepieniu nerki bardzo ważna jest kontrola ilości wydalanego moczu, ponieważ jest to dobry wskaźnik wydolności nowego organu. Jeżeli ilość wydalanego moczu zmniejszy się lub pojawi się w nim krew, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Chorzy po przeszczepach powinni również codziennie kontrolować swoją wagę – w przypadku przyrostu masy ciała o więcej niż 1kg na dobę wymagana jest kontrola lekarska. Podczas opieki nad chorymi leżącymi pomiar ilości wydalanego moczu może być uciążliwy, jednak należy zaznaczyć, że jest to ważna informacja umożliwiająca ocenę pracy przeszczepionego organu.

Leki immunosupresyjne podawane po przeszczepach mogą powodować nadmierny porost włosów. Warto uprzedzić o tym pacjenta, aby zadbać o jego komfort psychiczny. Innym efektem leczenia może być nadmierne wysuszenie skóry oraz zmiany skórne o charakterze trądziku. W przypadku pojawienia się niepożądanych skutków ubocznych należy skonsultować się z lekarzem i podjąć kroki zaradcze, jednak absolutnie nie wolno odstawiać leków! Środki immunosupresyjne grają kluczową rolę w procesie przyjmowania się przeszczepionego narządu. Opiekunki osób starszych powinny mieć przygotowaną listę wszystkich przyjmowanych przez pacjenta leków, aby mieć pewność, że żadna dawka nie została pominięta.

Przed powrotem pacjenta ze szpitala należy tak przygotować jego najbliższe otoczenie, aby maksymalnie ułatwić mu swobodne funkcjonowanie. Wysokie łóżko jest pomocne podczas wstawania oraz kładzenia się, dodatkowo, można w tym celu zamontować specjalne uchwyty. W przypadku chorych leżących warto zakupić materac przeciwodleżynowy i odpowiedni sprzęt medyczny umożliwiający higienę i toaletę bez opuszczania łóżka.  Rodzina chorego musi być świadoma, że przeszedł on ciężką operację i przez dłuższy czas będzie potrzebował pomocy w codziennych czynnościach. Jeżeli bliscy pacjenta nie czują się na siłach podjąć się nad nim opieki lub z powodu innych obowiązków jest to niemożliwe, najlepiej zdać się na pomoc profesjonalistów. Na rynku dostępnych jest wiele firm oferujących kompleksową pomoc osobom pozbawionymi pełnej samodzielności. Opiekunki osób starszych czy niepełnosprawnych posiadają odpowiednie przeszkolenie pozwalające im na zapewnianie chorym usług na najwyższym poziomie, dlatego warto skorzystać z ich pomocy.

Wraz z postępem medycyny coraz więcej osób w wieku dojrzałym jest kwalifikowanych do zabiegów transplantacji, co pozwala znacznie poprawić jakość ich życia. Należy jednak zauważyć, że pomoc osobie starszej po przeszczepie jest dużo bardziej wymagająca niż w przypadku młodszych pacjentów. Starsi chorzy zazwyczaj cierpią z powodu chorób współtowarzyszących, charakterystycznych dla wieku, takich, jak nadciśnienie, starczowzroczność, osteopenia lub osteoporoza, dlatego opiekę nad nimi należy zaplanować ze szczególną uwagą. W przypadku chorych leżących okres rekonwalescencji po operacji będzie dłuższy i może przebiegać z większą liczbą komplikacji – z tego powodu warto zapewnić bliskim pomoc profesjonalistów. Dobrym pomysłem jest wynajęcie opiekunki dla osób starszych, która będzie w stanie zapewnić pacjentowi kompleksowe usługi zarówno w zakresie higieny osobistej, pielęgnacji rany pooperacyjnej, pionizacji, samoobsługi oraz dopilnuje czy pacjent wziął wszystkie leki. Warto zaznaczyć, że przeszczepienie narządu jest jedną z najbardziej skomplikowanych procedur medycznych i warto zdać się na sprawdzonych fachowców w zakresie opieki pooperacyjnej.