Odżywianie Seniorów – dieta w wybranych schorzeniach
W niektórych chorobach dieta jest nie tylko zalecana, ale jest wręcz lekarstwem. Poniżej zamieściliśmy wskazówki dotyczące kilku wybranych chorób.
Dieta seniorów
U osób starszych, zmniejsza się wydzielanie soków trawiennych w żołądku i perystaltyka jelit, pogorszeniu ulega też zdolność wchłaniania składników pokarmowych przez jelita. Dieta osób starszych powinna obfitować w błonnik (o ile nie ma przeciwwskazań) w celu poprawy perystaltyki jelit, w dużą ilość witamin i soli mineralnych, dlatego zaleca się podawanie warzyw i owoców. Jednak zmniejszenie kwasu w żołądku powoduje, że seniorzy nie powinni jeść rzeczy surowych, które zalegając w żołądku i jelitach powodują fermentację, w następstwie czego podopieczny cierpi na wzdęcia i kolki. Dlatego najlepszym sposobem przygotowywania potraw jest gotowanie na parze lub pieczenie.
Jedzenie powinno być lekkostrawne, niezbyt kaloryczne, obfitujące w białko z mleka, półtłustego sera i jajek najlepiej gotowanych na miękko. Zalecane jest też pieczywo gruboziarniste, jednak nie każdy senior może je spożywać, ze względu na wzdęcia czasami występujące po jego zjedzeniu.
Dieta dla osób ze stomią
Stomia nie powoduje ograniczeń w jedzeniu i nie zmusza podopiecznego do stosowania specjalnej diety, jednak należy przestrzegać zasad żywienia lekkostrawnego i regularności posiłków. Należy dbać, aby posiłki były urozmaicone, nie zawierały produktów wzdymających jak groch, kapusta, błonnik, natomiast były bogate w białko ryb i gotowane warzywa. Zaleca się dużo płynów do picia, ok. 2 litrów dziennie. Produkty muszą być świeże, a posiłki przygotowane w taki sposób, aby senior mógł je dokładnie przeżuć i powoli zjeść.
Dieta żołądkowa przy refluksie – zgadze
Aby zminimalizować dolegliwości związane z refluksem żołądkowym, z diety cierpiącego na tę przypadłość należy wyeliminować następujące potrawy i produkty:
- tłuste mięsa i drób (wieprzowina, kaczka, gęś),
- tłuste wędliny (baleron, salami, pasztet, salceson, tłusta kiełbasa),
- tłusty nabiał (żółte sery, sery dojrzewające i pleśniowe),
- potrawy smażone, hamburgery, hot-dogi, cheeseburgery, frytki, golonki, kotlety schabowe,
- ogórki, pomidory, cebula,
- potrawy i sałatki z dodatkiem octu (np. niemiecka mizeria),
- marynowane grzyby, warzywa i owoce,
- potrawy ostre z dodatkiem pieprzu, curry, chili,
- soki owocowe z pomarańczy i cytryny, napoje gazowane, które mogą powodować i zwiększać uczucie zgagi,
- mocną kawę i herbatę, zwłaszcza na czczo,
- napoje alkoholowe są niedozwolone i szkodliwe w przypadku tej choroby.
Dieta przy schorzeniach wątroby
U podopiecznego ze schorzeniami wątroby należy zastosować dietę lekkostrawną z ograniczeniem tłuszczów. Jeśli zaobserwujemy, że potrawy, które spożywa podopieczny, są przez niego źle tolerowane i powodują nasilenie dolegliwości, należy wykluczyć je z jadłospisu. Zalecane jest:
- spożywanie 4-5 małych posiłków dziennie o stałych porach, kolację należy spożyć 2-3 godziny przed snem. Posiłki powinny być jednocześnie smaczne i urozmaicone, aby pobudzić apetyt podopiecznego i dostarczyć organizmowi niezbędne składniki pokarmowe,
- gotowanie w wodzie i na parze, duszenie bez obsmażania na tłuszczu, pieczenie w folii, pergaminie lub rękawie foliowym,
- ograniczenie spożywania produktów tłustych, wzdymających, ostro przyprawionych, roślin strączkowych i kapusty,
unikanie potraw wędzonych, smażonych i pieczonych z dodatkiem tłuszczu, - unikanie surowych warzyw i owoców,
- unikanie spożywania błonnika.
Dieta przy chorobie nerek
- Przygotowując posiłki podopiecznemu z chorobą nerek należy pamiętać o zastosowaniu odpowiedniej diety, w której powinniśmy uwzględnić podanie produktów zawierających należytą ilości białka pochodzenia zwierzęcego. Choć do niedawna jedzenie białka przy chorych nerkach było niedozwolone, okazało się jednak, że właśnie dieta białkowa pozwala zregenerować się nerkom.
- Włączone do diety produkty białkowe powinny być lekkostrawne i łatwo przyswajalne: twaróg, mleko, jaja, chude gatunki mięsa i drobiu oraz ryby.
- Należy unikać podawania wędlin, z wyjątkiem gotowanej szynki i polędwicy oraz parówek cielęcych.
- Zaleca się stosowanie tłuszczów lekkostrawnych: masło, śmietana, oliwa i oleje roślinne – sojowy i słonecznikowy.
- Zrezygnować należy z tłustych ryb wędzonych, serów żółtych fermentowanych.
- Ograniczyć należy, najlepiej do absolutnego minimum, sól, ostre przyprawy, w tym także pieprz.
Dieta podopiecznych z chorobami krążenia
- Prawidłowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów prewencji chorób układu krążenia. Dobrze zbilansowane, urozmaicone posiłki, bogate w niezbędne witaminy, sole, białka, tłuszcze i węglowodany to klucz do sukcesu.
- Dieta powinna być bogata w mięso ryb zawierające kwasy omega 3, uboga zaś w sól kuchenną, która bardzo sprzyja nadciśnieniu.
- Osoby z chorobami układu krążenia powinny jeść pieczywo pełnoziarniste z cennym błonnikiem, obniżającym poziom cholesterolu i glukozy we krwi.
- Szczególnie polecane są również soki z aronii, grejpfrutów lub porzeczek, w których znajdują się flawonoidy chroniące układ krążenia.
Dieta przy cukrzycy
Każdego dnia podopieczny powinien jeść posiłki zawierające chudy nabiał (mleko, jogurty, ser), produkty gruboziarniste (kasze, ryż, makarony), oleje roślinne, warzywa i owoce. Kilka razy w tygodniu menu należy wzbogacić o jaja (najlepiej samo białko), chudy drób, chude mięsa: cielęcinę lub wołowinę, niektóre gatunki ryb, takie jak: dorsz, mintaj, pstrąg, szczupak, sielawa oraz o miękkie margaryny. Unikać trzeba natomiast:
- tłuszczu; należy usuwać tłuszcz z mięsa, skórę z drobiu, smarować pieczywo w bardzo oszczędny sposób, jeśli podopieczny lubi smażone mięso, trzeba przygotować je na oleju ryżowym, oliwie z drugiego tłoczenia lub innym oleju roślinnym o wysokim stopniu dymienia.
- produktów mięsnych typu: salami, mielonka, pasztet oraz wędlin z wysoką zawartością tłuszczu. Jeśli podopieczny bardzo lubi takie produkty, można zaproponować mu wędliny sojowe lub pasztety warzywne.
- słodyczy i słodzenia cukrem kawy czy herbaty.
Źródło: Opieka nad osobami starszymi. Poradnik dla opiekunów, seniorów i ich rodzin. Promedica Care sp. z o.o., Warszawa 2012.
