Co Polacy wiedzą o starości?

Prawie 75% respondentów badania „Polacy o starości”¹ wskazuje, że udział w opiece nad seniorem powinna mieć rodzina, ale przy udziale profesjonalnych opiekunów w miejscu zamieszkania osoby starszej. Ponad połowa badanych Polaków postrzega swoją starość bardzo idyllicznie – planują rozwijać pasje i zainteresowania, podróżować, spacerować i czytać książki. Jak często Polacy myślą o starości, czy opiekują się osobami starszymi oraz czy pomagają swoim sąsiadom – to pokazują wyniki badania przeprowadzonego w ramach kampanii Zrozumieć starość.

Prawie 90% respondentów deklaruje, iż miało w okresie swojego dzieciństwa lub wczesnej młodości bliski kontakt z własną babcią lub dziadkiem. Jak wynika z badania, te osoby w największym stopniu rozumieją wyzwania starzenia w wymiarze biologicznym i psychologicznym. Co ciekawe, podobne postawy charakteryzują ludzi mieszkających w jakimś okresie życia z ze starszymi bliskimi niezależnie od tego czy mają dziś 20 czy 60 lat.

Według respondentów o potrzeby osób starszych powinna dbać przede wszystkim rodzina oraz wykwalifikowany opiekun. Jedynie 8,62% osób deklaruje, że miejscem opieki nad najstarszą osobą wymagającą bezpośredniego wsparcia powinna być zewnętrzna placówka opiekuńcza. Jedynie 15,73% badanych wskazuje, że opiekę nad seniorami świadczyć powinna jedynie rodzina. Takie rozwiązanie wydaje się respondentom zbyt dużym obciążeniem, często wręcz niewykonalnym.

Według zdecydowanej większości respondentów współudział w opiece nad seniorem jest powinnością etyczną. Badani nie uznają wyspecjalizowanych placówek za miejsca, które oferują seniorom wysoki standard opieki czy czułość. Wyniki badania wskazują też, że bardzo źle lub źle oceniana jest wydolność polskiej służby zdrowia w zakresie zapewniania osobom starszym godnej opieki zdrowotnej i podtrzymywania ich w zdrowiu optymalnym dla danego wieku i kondycji. A czy Polacy sami pomagają innym? Ankietowani najczęściej pomagają członkom swojej rodziny (72,5%). Jedynie 7,5 % osób wspiera sąsiadów lub przyjaciół.

Według ankietowanych najlepszym rozwiązaniem jest życie seniora w środowisku, które dobrze zna, w którym ma możliwie szeroki kontakt z bliskimi, a jednocześnie uzyskuje profesjonalne usługi opiekuńcze. To potwierdza opinie psychologów, że dom to nasza przystań i najlepsze miejsce do radzenia sobie z trudnościami i przeżywania choroby. Taki model, łączący wspólną opiekę rodziny i wyspecjalizowanej instytucji, najbardziej cenią Polacy i Polki niezależnie od swojego wieku. Co ciekawe, zdecydowanie częściej wskazują go osoby, które w swoim dzieciństwie i młodości żyły pod jednym dachem lub pozostawały w bliskiej relacji z seniorami. Model łączony wydaje się optymalny, dając osobom w wieku produkcyjnym możliwość pracy, a także wytchnienia od ciężkich obowiązków pielęgnacji osoby starszej – mówi Agnieszka Niedziela, Promedica 24.

Co ciekawe, aż 23,6% badanych wskazuje, że w kontekście własnej starości najbardziej obawiają się bycia ciężarem dla swoich bliskich, a także biedy (16,4%), samotności (12,7%) i przede wszystkim chorób, niedołężności (47,2%). Dalej przytoczone wyniki wskażą wyraźnie, że 95% badanych myśli refleksyjnie o starości i niemal wszystkie osoby z tej grupy wiążą ze starzeniem jakieś obawy. Wyniki badania wskazują, że w ostatnim etapie życia ankietowani chcieliby mieć opiekę. Najczęściej jednak nie uważają, że pracę opiekuńczą powinni wykonywać ich bliscy. Postrzegają istotną rolę Państwa w instytucjonalnym wsparciu opiekuńczym nad osobami niedołężnymi. Preferując opiekę domową, a nie w wyspecjalizowanych placówkach badani dostrzegają, również pozytywny wpływ opiekunów na niwelowanie samotności seniorów. Jak Polacy wyobrażają sobie własną starość? Ponad połowa ankietowanych uważa, że będąc seniorem rozwinie swoje zainteresowania i relacje ze znajomymi, będzie podróżowała, a także odpoczywała. 15,3% respondentów nie myśli w ogóle o starości – niemal zawsze są to osoby, które nie miały dużej styczności z seniorami. 14,23 % respondentów wskazuje, iż w trzecim wieku będą chcieli pracować w niepełnym wymiarze godzin.

Polacy potrzebują i chcą korzystać z usług opiekunów domowych. Ograniczenia państwowego systemu wsparcia osób starszych decydują o tym, że szukają wsparcia w opiece w wyspecjalizowanych firmach. Kluczowym pytaniem pozostaje oczywiście w jaki sposób sektor ten będzie wspierany przez państwo w kolejnych latach postępującego starzenia się społeczeństwa i wydłużania średniej długości życia, w tym zwłaszcza w latach mocno ograniczonej samodzielności. Polacy rozumieją wyzwania starzenia, obawiają się o jakość własnego życia w tym okresie. Zazwyczaj są świadomi, iż sami będą musieli zadbać o godną opiekę dla swoich starszych bliskich, a także swoją. Celem badania „Polacy o starości” było sprawdzenie jakie doświadczenia i wyobrażenia kształtują społeczne i indywidualne postrzeganie starości. Organizatorzy badania chcieli dowiedzieć się w jaki sposób postrzegana jest przez społeczeństwo oraz co Polacy wiedzą o jej nieuchronnych i złożonych procesach.

¹Badanie online przeprowadzone w ramach kampanii społecznej „Zrozumieć Starość” na grupie 454 osób.