Złośliwość starcza – pierwsze oznaki demencji u seniorów

Demencja starcza to choroba otępienna, z którą boryka się wiele osób w podeszłym wieku. Ma kilka charakterystycznych objawów, ale jednym z tych, które w największym stopniu wpływają na życie i bliskich seniora, jest tzw. złośliwość starcza często połączona z agresją. Zmiana w zachowaniu zwykle pojawia się nagle. Senior zawsze uważany za sympatycznego, serdecznego i pozytywnie nastawionego do ludzi, z dnia na dzień staje się złośliwy, opryskliwy i niecierpliwy. Co więcej, zdarza się, że osoba starsza oprócz agresji słownej, przejawia także agresję fizyczną – może szturchnąć lub uderzyć opiekuna. W końcu, pewnego dnia z jego ust mogą paść przykre uwagi, a niekiedy też zarzuty, np. o kradzież czy podsłuchiwanie. Co w takiej sytuacji zrobić? Przede wszystkim nie bierz do siebie przykrych komentarzy i spróbuj zrozumieć problem.

Wydaje Ci się, że nie ma żadnego powodu, dla którego senior miałby się stać agresywny? Pamiętaj, że za takimi zmianami w zachowaniu zwykle coś się kryje. Przykładowo, agresja może być wywołana dojmującym uczuciem bezradności i lękiem, efektem zażywania niektórych leków czy skutkiem długotrwałego bólu, który nie pozwala normalnie funkcjonować. Często zdarza się, że demencja starcza agresywna jest niczym innym, jak wypadkową wszystkich tych czynników, które w tym samym czasie kumulują się, uprzykrzając życie seniora.

Agresja może być także objawem towarzyszącym chorobom wieku starczego, np. chorobie Alzheimera, która powoduje zaniki pamięci i często wywołuje uczucie zagubienia oraz bezsilności. W gorszych chwilach, gdy senior nie może na przykład czegoś znaleźć bądź zapomina i myli imiona bliskich, nie chce przyjąć do wiadomości, że wszystko to jest efektem nieubłaganie starzejącego się ciała i umysłu. W rezultacie, pojawia się rozdrażnienie, zniecierpliwienie i konieczność rozładowania negatywnych emocji, choćby na członkach rodziny czy opiekunie.

Choć praca z seniorem, który ma pierwsze objawy demencji starczej nie jest łatwa, to jest niezwykle ważna i potrzebna. Wszelkie oskarżenia czy złośliwości mogą zniechęcać, jednak nie bierz ich do siebie. Demencja starcza, jak każda inna choroba jest trudna do zaakceptowania i może wiązać się z objawami, których skutek odczuje nie tylko sam senior, ale także jego najbliżsi.

Postaraj się odnaleźć w sobie pokłady cierpliwości i empatii, ponieważ to właśnie ich będziesz potrzebować najbardziej. Jeśli będziesz pamiętać, że niezrozumiałe zachowanie seniora jest wynikiem choroby, a nie złych intencji, łatwiej przyjdzie Ci sprawowanie nad nim opieki.

Pamiętaj, że osoby z demencją starczą zwykle nie mają złych intencji i nie chcą nikomu – a zwłaszcza swojemu opiekunowi – sprawić przykrości. Nie potrafią jednak racjonalnie ocenić sytuacji, w jakiej się znalazły i często czują się przytłoczone tym, jak wszystko wokół się zmienia. Wszelkie niemiłe i kąśliwe uwagi nie są umyślnie skierowane przeciw Tobie.

Konfrontacja czy kłócenie się z seniorem po to, by udowodnić mu swoją rację nie tylko nie przyniesie pożądanego efektu, ale może też być odebrane jako próba ataku na niego. W rezultacie, osoba starsza może poczuć się dotknięta, zagrożona i skłonna do podtrzymania agresywnego stosunku do Ciebie. Pamiętaj jednak, że jest to wynik choroby i tego, że senior coraz gorzej radzi sobie w rzeczywistości, która go otacza. Wbrew pozorom, nawet błaha sytuacjamoże wywołać wybuch złości, frustracji, a nawet agresji.

Kultura osobista, miłe nastawienie i serdeczność są niezbędne do tego, by być dobrym opiekunem osoby starszej. Zawsze należy zwracać się do seniora miło i z szacunkiem. Staraj się mówić spokojnym głosem, a gdy wiesz, co spowodowało nerwową reakcję, spróbuj odwrócić uwagę seniora czymś pozytywnym, np. muzyką. Muzykoterapia jest bowiem niezwykle ważna i daje wiele korzyści, o których mowa w naszym artykule: „Muzykoterapia dla seniorów, jako ważny aspekt codzienności w opiece nad osobami starszymi”.

Tym, co może pomóc Ci w opiece nad osobą starszą z demencją, jest uważna obserwacja. Już na początku pracy z seniorem postaraj się jak najlepiej go poznać. Dzięki temu zaczniesz w porę zauważać pewne zmiany w jego zachowaniu czy nastroju, a tym samym będziesz przygotowana na zbliżający się wybuch złości. Zdarza się, że pogorszenie samopoczucia następuje w ściśle określonych sytuacjach lub o konkretnej porze dnia. Im uważniej będziesz obserwować seniora, tym lepiej go poznasz i nauczysz się prawidłowo odczytywać pewne niepokojące wzorce zachowań oraz wykluczać czynniki, które wywołują negatywne emocje. Jak radzić sobie w takiej sytuacji? Przede wszystkim – odwróć uwagę osoby starszej lub usuń czynnik, który wzbudził frustrację.