Jak radzić sobie z osobą chorą – leżącą?

Osoba chora, która leży, jest praktycznie w pełni zależna od swoich opiekunów, dlatego konieczne jest aby dobrze zaplanować podział obowiązków pomiędzy członków rodziny. Czasami rodzina nie jest w stanie zapewnić choremu odpowiedniej opieki. W takim wypadku, warto skorzystać z usług profesjonalnego opiekuna, który przy pomocy swojej wiedzy oraz doświadczenia zdejmie ciężar opieki z barków rodziny.

Wiele chorób powoduje długotrwałe unieruchomienie: udary, rozległe złamania, szczególnie w obrębie miednicy, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona czy Alzheimera, to tylko niektóre z możliwych przyczyn wymuszonego przebywania w łóżku. Mimo, że są to choroby o różniej etiologii i przyczynach, to zasady opieki nad unieruchomionym chorym są takie same. Istnieje kilka podstawowych kroków, które należy wykonać, przygotowując się do opieki nad osobą chorą leżącą.

Pokój osoby chorej powinien być jak najlepiej dostosowany do jej potrzeb – najlepiej zaplanować przestrzeń przed przewiezieniem osoby bliskiej ze szpitala. Warto zaznaczyć, że na sprzęt medyczny oraz wyposażenie pokoju osoby unieruchomionej można dostać dofinansowanie z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie lub Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Ze względu na to, że wielu chorych nie jest w stanie wstać, aby skorzystać z toalety, pokój powinien być zamykany lub część chorego powinna być odgrodzona parawanem, co zapewni intymność podczas zabiegów higieniczno-pielęgnacyjnych. Osoby leżące są dużo bardziej narażone na infekcje dróg oddechowych, dlatego pokój powinien być często wietrzony i codziennie sprzątany, dzięki czemu zostanie zminimalizowane ryzyko zachorowania. Wielu chorych źle toleruje jasne światło – z tego powodu należy upewnić się, czy okna wyposażone są w rolety lub zasłony.

Najważniejszym sprzętem w pokoju chorego jest łóżko – powinno mieć możliwość regulacji kąta nachylenia zagłówka, opuszczane barierki i zmienną wysokość, co ułatwi choremu wstawanie. Dodatkowo, powinno być wyposażone w materac przeciwodleżynowy. Aby ułatwić wykonywanie zabiegów higienicznych, opiekunowie powinni mieć dostęp do łóżka z obu stron. Jeżeli chory może wstawać korzystając z pomocy opiekuna, warto rozważyć zamontowanie nad łóżkiem specjalnego uchwytu, który ułatwi zmianę pozycji.

Dodatkowo, pokój chorego należy wyposażyć w szafkę lub stolik na kółkach, najlepiej z blatem, który można nasunąć nad łóżko. Dzięki temu osoba unieruchomiona będzie mogła spożywać posiłki, czytać, pisać czy korzystać z laptopa bez konieczności zmiany pozycji. W zależności od możliwości chorego pokój warto wyposażyć w balkonik, podpórkę czterokołową lub wózek inwalidzki, co zdecydowanie ułatwi poruszanie się i zapewni poczucie bezpieczeństwa.

Aby zapewnić unieruchomionemu choremu dobre samopoczucie oraz ze względu na ryzyko powstawania odleżyn, otarć lub podrażnień, należy dwa razy dziennie wykonywać toaletę. Chory powinien samodzielnie robić wszystkie czynności, z którymi jest w stanie poradzić sobie bez pomocy, co korzystnie wpływa na jego stan psychiczny. O ile to możliwe, osobę chorą leżącą można przewieźć na wózku inwalidzki pod prysznic, gdzie przesadza się ją na plastikowy taboret a następnie myje. W innym przypadku całość czynności higienicznych wykonywana jest w łóżku – zaczynając od górnych części ciała myje się chorego gąbką lub miękkim ręcznikiem. Obszary, w których naskórek narażony jest na otarcie lub podrażnienia, w szczególności pachy, pośladki i okolice krocza, zabezpieczyć należy ochronnym kremem lub zasypką dla niemowląt. Tych produktów nie wolno jednak stosować na, powstałe już, odleżyny! W takim przypadku konieczna jest wizyta lekarza, który przepisze odpowiednie maści oraz zaleci stosowanie specjalnych plastrów z jonami srebra, które przyśpieszają gojenie się ran.

W przypadku długotrwałego unieruchomienia w organizmie chorego dochodzi do hipokinezji, czyli niedoboru ruchu. Negatywne zmiany w ciele człowieka widoczne są już po 24 godzinach bezruchu. Dlatego tak ważne jest, aby każdego dnia poświęcać czas na ćwiczenia z chorym. Aktywność fizyczna zapobiega negatywnym zmianom degeneracyjnym w układzie krwionośnym, szkieletowo – mięśniowym i oddechowym, poprawia perystaltykę jelit, podnosi nastrój pacjenta oraz przyśpiesza rekonwalescencję. W przypadku chorych, z którymi nie ma kontaktu, należy stosować ćwiczenia bierne. Jeżeli tylko jest taka możliwość, chory leżący powinien wykonywać ćwiczenia czynne dużych grup mięśniowych: oddechowe, przeciwzakrzepowe oraz izometryczne małych grup mięśniowych. Przed wyjściem ze szpitala, fizjoterapeuta oddziałowy powinien wytłumaczyć bliskim, jak w bezpieczny i efektywny sposób ćwiczyć z osobą unieruchomioną.

Opieka długoterminowa to ogromne obciążenie dla rodziny. Choroba bliskiego często wymaga reorganizacji całego życia, co zdecydowanie wpływa na stan psychiczny opiekuna. Dlatego, tak ważne jest aby obowiązek opieki nie spoczywał na barkach jednej osoby. Nie należy również zapominać, że dbanie o osobę unieruchomioną to również duży wysiłek fizyczny. Niewykwalifikowani opiekunowie bardzo często cierpią z powodu zmian przeciążeniowych kręgosłupa, spowodowanych nieumiejętnym podnoszeniem chorego. Dlatego, warto zdać się na profesjonalistów – wynająć opiekunkę dla chorego leżącego np. ze sprawdzonej polskiej firmy Promedica24. Pozwala to na odciążenie rodziny, która może powrócić do normalnego trybu życia i nie martwić się o chorego, który znajduje się w fachowych rękach. Opiekunkę wynająć można zarówno na pełen etat jak i na kilka godzin dziennie, w zależności od potrzeb chorego.