10 najczęstszych chorób wieku starczego – jak je rozpoznać?

Wraz z wiekiem człowiek staje się coraz bardziej podatny na różne choroby, w tym typowe choroby wieku starczego. Układ immunologiczny gorzej działa i dlatego organizm jest mniej odporny, a także trudniej przystosowuje się do wszelkich zmian. Jednak wpływ na pojawienie się chorób starczych ma nie tylko wiek, ale także czynniki genetyczne i środowiskowe, zaś kluczowy jest tryb życia. Na szybsze pojawienie się chorób wieku starczego wpływają: otyłość, ciężkostrawna dieta, stres, brak ruchu, niećwiczenie umysłu, palenie papierosów oraz nadmierne spożywanie alkoholu. Opieka nad osobami starszymi dotkniętymi takimi chorobami jest wymagająca i bardzo obciążająca, zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Chory i jego bliscy powinni korzystać z pomocy lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów oraz opiekunów.

Do najczęściej występujących chorób starczych zalicza się:

Oczywiście choroby te mogą wystąpić także u młodszych osób, jednak zazwyczaj chorują na nie osoby w podeszłym wieku.

Depresja u osób starszych ma inne objawy niż te, które występują o osób młodszych. Często bliscy w ogóle ich nie zauważają, gdyż bywają mylone z typowymi objawami starzenia się. Ale przypisywane podeszłemu wiekowi kłopoty z pamięcią, koncentracją, bezsenność, osłabienie, brak apetytu i bóle mięśni mogą świadczyć o depresji w starszym wieku. Niezdiagnozowana i co za tym idzie nieleczona depresja u osób starszych jest niebezpieczna, gdyż częściej niż u ludzi młodszych prowadzi do podejmowania prób samobójczych. Brak zainteresowania, samotność i poczucie wyobcowania, odrzucenia i beznadziei jedynie pogłębiają chorobę. Szacuje się, że na depresję cierpi co trzeci polski senior.

Jest to zwyrodnienie struktur mózgu o nieznanej dotąd przyczynie. Choroba Parkinsona u osób starszych polega na zaniku komórek dopaminergicznych, co powoduje wystąpienie charakterystycznych symptomów. Dla tej choroby charakterystyczny jest asymetryczny, jednostronny początek objawów. Ta asymetria utrzymuje się do końca, nawet gdy objawy są już obustronne. Choroba jest dość trudna do wykrycia. Do początkowych objawów Parkinsona u starszych zalicza się: okresowe drżenie ręki, ból barku (tzw. zamrożony bark), mikrografia (pisanie małymi literami), zaczepianie jedną nogą o nierówności podłoża oraz brak balansowania kończyną górną podczas chodzenia.

Główne objawy rozwiniętej choroby Parkinsona u osób starszych to: bradykinezja (spowolnienie ruchowe – zwolnione wykonywanie wszystkich czynności codziennych), drżenie (tzw. drżenie spoczynkowe – podczas niewykonywania żadnej czynności), sztywność mięśniowa (objawiająca się bólem i dyskomfortem podczas wykonywania ruchów, wynikająca z niej tzw. twarz maskowata) oraz niestabilność postawy objawiająca się zawrotami głowy.

Jest to pojęcie określające grupę objawów związanych z pogorszeniem funkcji poznawczych. Demencja starcza często jest utożsamiana z chorobą Alzheimera, jednak nie tylko ona jest przyczyną demencji. Otępienie starcze może być wynikiem także choroby Huntingtona, Parkinsona czy Creutzfeldta-Jakoba. Demencja objawia się m.in.: dużymi wahaniami nastroju (depresja, autoagresja), urojeniami u osób starszych, problemami z pamięcią i koncentracją, zanikami pamięci u osób starszych, zaburzeniami snu, brakiem właściwej oceny sytuacji, zaburzeniami mowy (mowa niewyraźna lub szczątkowa aż do zaniknięcia), zaburzeniami orientacyjno-przestrzennymi.

Nietrzymanie moczu u osób starszych to mimowolne oddawanie moczu, czyli niezależne od świadomej decyzji. Choć przypadłość ta dotyka osób w różnym wieku, to jednak najczęściej pojawia się u seniorów. Częściej chorują kobiety – wg szacunków nawet 1 na 5 kobiet po 40 roku życia boryka się z tym problemem, a po 80 roku życia aż połowa kobiet. Jest to dolegliwość bardzo krępująca i utrudniająca normalne funkcjonowanie.

Cukrzyca u osób starszych to zaburzenie gospodarki węglowodanowej, występujące po 65 roku życia. Jest związana z procesem starzenia się organizmu (insulinooporność, spadek aktywności komórek produkujących insulinę). Wpływ na chorobę mają także czynniki środowiskowe – głównie niewłaściwa dieta oraz brak aktywności fizycznej. Brak ruchu powoduje przyrost tkanki tłuszczowej, co jeszcze bardziej zaburza produkcję insuliny. Bardzo ważne jest, by regularnie badać poziom cukru we krwi u osób starszych. Cukrzyca jest bardzo wyniszczającą chorobą, więc należy jak najszybciej ją zdiagnozować i leczyć.

Choroba ta polega na zwyrodnieniu mózgu na skutek odkładania białek o patologicznej strukturze. To z kolei prowadzi do śmierci neuronów, a więc także zmniejszenia ilości produkowanych przez nie substancji przekaźnikowych. Charakterystyczne dla tej choroby są postępujące zaburzenia pamięci i zachowania, które w zaawansowanym stadium całkowicie uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie chorego. Wpływ na wystąpienie tego schorzenia mają czynniki genetyczne i środowiskowe, a głównie wiek. Ryzyko zachorowania zwiększają: nadciśnienie, niewydolność serca, cukrzyca typu II, mała aktywność fizyczna i brak kontaktów społecznych.

Choroba Alzheimera bywa utożsamiana z demencją starczą – otępienie starcze jest jednak jedynie objawem tej choroby. Do wczesnych objawów zalicza się: zaburzenie pamięci świeżej, zaburzenia funkcji poznawczych, zaburzenia mowy, zaburzenia wzrokowo-przestrzenne. Rozpoznanie choroby na wczesnym etapie jest trudne.

Choroba zwyrodnieniowa stawów to degradacja tkanki stawowej, do której przyczyniają się czynniki mechaniczne takie jak  nadmierne obciążenie kręgosłupa i brak aktywności fizycznej oraz biologiczne. Reumatyzm postępuje z wiekiem. Do pierwszych objawów zalicza się bóle stawowe, następnie dochodzi trzeszczenie stawów, ograniczenie ich ruchomości, a finalnie problemy z poruszaniem się. Mogą tworzyć się wyrośle kostne, torbiele podchrzęstne i stwardnienia. W zaawansowanym stadium choroby stawy są powykrzywiane.

Miażdżyca to stwardnienie i zwężenie naczyń krwionośnych. Jest niebezpieczna, gdyż naczynia przestają dostarczać krew do tkanek, które obumierają. Wpływ na nią mają ciężkostrawna, niezdrowa dieta, bogata w cholesterol i uboga w składniki polepszające przyswajanie wapnia. Do chorób będących następstwem miażdżycy zalicza się: udar mózgu, zawał serca, chorobę wieńcową.

Najczęściej występującym nowotworem złośliwym u osób starszych jest rak płuc – głównym czynnikiem ryzyka jest palenie papierosów. Inne częste nowotwory to: rak sutka i rak jelita grubego u kobiet oraz rak jelita grubego i rak prostaty u mężczyzn. Osoby starsze chorują także na raka przełyku, żołądka i trzustki, nerki, pęcherza moczowego, a kobiety po menopauzie na raka szyjki macicy, trzonu macicy, jajnika).

Osteoporoza

Jest to choroba polegająca na obniżeniu wytrzymałości kości i prowadząca do zwiększenia ich łamliwości. Do złamania może dojść od niegroźnego upadku czy nawet potknięcia. Kości osoby chorej na osteoporozę przypominają gąbkę. Najczęściej dotyka osób po 70 roku życia. Stan kości pogarszają: zła dieta (niewystarczająca ilość wapnia, białka, witaminy D), brak aktywności fizycznej, leki steroidowe.